Mijn moeder is de tweede links onder. Hertha Gullit is degene achter de man die de LP in zijn hand houdt. Rita Dorothy Lijkwan is dege naast hem die ook de plaat vasthoudt, moeder van Serge Tsai.
Heb je het gezien, de documentaire “Zusters uit Suriname”? Ik vond het prachtig. Mijn moeder Hertha Gladys Ritfeld, behoorde namelijk ook bij de groep van vrouwen die is vertrokken naar Nederland om er in de verpleging te gaan werken. Hoewel zij zelf niet te zien in de documentaire, ze is ons helaas jong komen te ontvallen, herken ik enkele van haar vriendinnen. Vooral Nel Kappel Stadwijk, moeder van Ettienne en Derrick Stadwijk oprichter van SoulNL.
Die verhalen over de reis, de badhuizen enzo had ik al eerder gehoord, nu na het bekijken van de documentaire, kan ik er een beetje beter beeld bij plaatsen.
Afscheid nemen van jouw familie en vrienden terwijl je niet weet wanneer je ze weer ziet, gevolgd door een drie weken boottocht naar Nederland, lijkt me hartverscheurend. Ook de heimwee kan ik mij levendig voorstellen. Het moet niet makkelijk geweest zijn om in die tijd als meisje het warme Suriname te verlaten voor het koude Nederland, met huizen zonder verwarming, zonder douches, zoals de zusters uit Suriname huilend en lachend vertellen.
Zelfs met TV, internet en social media kan het een culture shock zijn, om moederziel alleen in een ander land met een andere cultuur aan te komen, laat staan in die tijd.
Toch heb ik mijn moeder nooit echt horen klagen over haar tijd als verpleegster in Rotterdam waar ze haar opleiding had genoten of Deventer waar ze daarna is gaan werken en waar mijn broer haar oudste zoon werd geboren. Het is precies zoals je die zusters in die documentaire ziet. Ze nemen de dingen zoals ze zijn en maken er gewoon, alsof het niks is, het beste van. They deal with it.
Dit doet me denken aan de attitude van de vrouwen van ‘Hidden Figures‘. De scene waar Mary Jackson constateert dat ze een opleiding niet kan doen, omdat er geen Zwarte mensen worden toegelaten, waarop Octavia antwoordt, ‘What are you going to do about it?’. Einde scene. Het volgende wat je ziet is dat ze in een rechtzaal haar recht behaalt en de eerste Zwarte wordt, die niet alleen wordt toegelaten, maar ook met vlag en wimpel slaagt.
Zo heeft deze groep denk ik ook een belangrijke basis gelegd voor heel veel vrouwen in Suriname. Het land was toen misschien nog in ontwikkeling, maar toch ook redelijk welvarend. Van geen van de vrouwen heb ik gehoord dat ze iets te kort kwamen. Wat ze dreef was ambitie.
Onderwijs zagen ze niet zitten, ze wilden veel meer. De meisjes van toen wilden de wereld zijn, reizen en meer dan de beperkte kansen die ze werden geboden in een maatschappij in ontwikkeling. Natuurlijk wil (bijna) iedereen dat en het lijkt misschien makkelijk, maar ga het even doen.
Hoe zeg je aan die mensen dat je het eten eigenlijk niet lekker vindt zonder ze te willen beledigen? En wat doe je als je erachter komt dat zij vinden dat jouw eten stinkt? De Nederlandse supermarkten van nu met kouseband en mango’s zijn een bewijs van het fundament dat deze vrouwen hebben gelegd.
Dan heb ik het niet eens over het daadwerkelijke werk dat ze hebben gedaan in de verpleging. Zelfs nu doet Mevrouw Joyce Boucke vrijwilligerswerk. In haar herken ik zoveel van mijn moeder’s vriendinnen.
Verpleegsters overal werken hard, maar ik heb bijzonder respect voor de Surinaamse verpleegsters. Het komt misschien niet zo duidelijk naar voren in de documentaire, maar uit persoonlijke ervaring weet ik dat ze speciaal zijn.
Niet alleen in Nederland hebben de Surinaamse verpleegsters zich door alle omstandigheden heen weten te redden, maar ook in Suriname vandaag de dag, waar de toestand in de ziekenhuizen af en toe echt erbarmelijk is, slaan de verpleegsters zich door alles heen.
Door mijn verdriet van toen kan ik me nauwelijks herinneren wie het waren toen mijn moeder heenging, maar door de tranen heen kon ik ze zien, die verpleegsters in het AZ. Mijn broer Jeff heeft nog gebak gebracht voor de zusters op de afdeling Neurologie, in het St Vencinsius ziekenhuis, nadat mijn zus was begraven. Om onze dank te tonen voor hun geduld, hun steun, hun harde werk.
In deze tijd is niet meer dan begrijpelijk dat velen vertrekken naar Nederland voor een beter leven. Elke maatschappij heeft zo zijn eigen uitdagingen, maar de verpleging is zwaar, lichamelijk maar ook mentaal. Zusters, waar je ook bent, waar je ook vertoeft, wat je keus ook moge zijn, ik ben jullie gigantisch dankbaar. Zonder jullie zou het reilen en zeilen in ziekenhuizen onmogelijk zijn.
Een speciale dank aan deze groep verpleegsters die baanbrekend waren in meer dan een opzicht. Jullie ambitie, humor en doorzettingsvermogen, heeft het voor mij en zoveel andere Surinaamse meisjes, mogelijk gemaakt om te gaan studeren in Nederland. Als ik soms naast mijn kacheltje lag te bibberen onder mijn dekbed dacht ik “hoe hebben ma en pa dit gedaan?” Dan wist ik dat ik karakter moest tonen zoals mevrouw Kappel in de documentaire, het noemde.
Jullie hebben niet alleen de weg geplaveid voor wij die later kwamen, jullie hebben de lat lekker hoog gelegd. Als gevolg daarvan zal ik zolang ik leef die hoogte, die excellentie waar jullie het voorbeeld van zijn, nastreven. Niet alleen om jullie trots te maken, maar ook zodat jullie kunnen voortleven.
Lees ook: Tineke’s Healthy Hair Growth Spray, de haarspray genoemd naar mijn zus.
Je kunt de documentaire hier bekijken: Zusters uit Suriname NPO
