Ze is geboren in een marrongemeenschap waar het niet gewoonlijk is voor meisjes om een opleiding te volgen. Fidelia Graand-Galon heeft zich echter niet laten afschrikken door de vele kritiek, heeft hard gestudeerd en is uiteindelijk ambassadrice geworden van de Republiek Trinidad en Tobago. Ze is de eerst marronvrouw die dit heeft klaargespeeld. Daarbij is ze ook nog eens voorzitter van het Marron vrouwennetwerk.
Als kind had Fidelia Graand-Galon al grootse plannen met haar leven. “Ik wilde eerst juffrouw worden, daarna verpleegster en verkeerspolitieagente. Juffrouw worden was toch mijn prioriteit. Al mijn lagere school juffrouwen fascineerden mij. Ik vond ze allemaal zo mooi en intelligent. Altijd netjes gekleed. Verpleegster en verkeerspolitieagente wilde ik worden vanwege hun mooie uniform en de manier waarop ze lopen.’’ Voor een meisje dat geboren is in een marrongemeenschap vlakbij het stadje Moengo in Marowijne, zijn deze dromen al heel hoog gegrepen. Het is in deze gemeenschap namelijk niet de gewoonte dat meisjes onderwijs krijgen. Uiteindelijk heeft ze deze dromen niet waargemaakt, maar heeft ze zelfs een nog grotere prestatie geleverd door de eerste vrouwelijke marron-ambassadeur te worden.
De weg hiernaartoe ging niet zonder slag of stoot. “Mijn moeder heeft het klaar gespeeld om in opstand te komen tegen haar man en de rest van de gemeenschap die geen nut zagen in onderwijs voor meisjes,’’ vertelt de ambassadrice. “Bij afwezigheid van mijn vader die regelmatig in de vroege ochtend op jacht ging, heeft mijn moeder mij opgegeven bij nonnen die dorpen aan de Cottica rivier langsgingen om kinderen te werven voor hun nieuwe school te Abadoekondre. Toen ik oud genoeg was om naar school te gaan ben ik op de schoolboot gezet, op weg naar de Providentia school. Dat was in 1964, ik was toen vijf jaar oud.’’ Het heeft heel lang geduurd voordat haar vader het nut inzag van een studie voor meisjes. “Hij heeft zich tot mijn negentiende blijven verzetten tegen mijn westerse studie en wilde mijn moeder laten inzien dat het zinloos was om mij op school te zetten. Maar mijn moeder wilde niet hebben dat ik een analfabeet zou zijn zoals zijzelf.’’ Als straf moest Fidelia al als jong meisje alles voor haar vader, die zelf ook analfabeet was, vertalen. “Op negen jarige leeftijd moest ik bijvoorbeeld de theorielessen voor zijn rijbewijs voorlezen en vertalen. Dit was als straf bedoeld, maar het was zeer essentieel voor mijn maatschappelijke oriëntatie als kind en tiener.’’ Zo’n vijf jaar lang heeft de jonge Fidelia alles voor haar vader vertaald en kreeg ze op die manier het Nederlands erg goed onder de knie.
De ambassadrice heeft het haar vader niet kwalijk genomen dat hij haar studie niet accepteerde. “Mijn moeder wist mij steeds voor te houd dat pa van mij hield. Ik ben ervan overtuigd dat hij werkelijk van mij hield en dat hij mij probeerde te beschermen tegen het voor de marrons onaanvaardbaar, immoreel gedrag van de verwesterde Surinamers, een gedrag dat indruiste tegen de ethiek, zeden, gewoonten en protocollen van de marrons. De marron opvoeding en protocollen waren heilig voor hem.” Uiteindelijk is haar vader wel bijgedraaid. “Een collega maakte mijn vader erop attent dat de school waarop ik zat niet voor Dyuka’s was, maar dat het Openbaar Atheneum een koniman skoro is.’’ Toen haar vader dat hoorde veranderde hij compleet. “Ik mocht geen vriend hebben van hem. Ik moest eerst mijn school afmaken en mijn diploma behalen. Hij was heel trots op zijn dochter die de eerste marronvrouw in de regio zou zijn die afstudeerde aan de universiteit. Hij zei mij dat hij niet wist dat hij de eerste gelukkige cottica (marron) vader zou zijn wiens dochter het zo ver zou schoppen. Mijn moeder is meer een bescheiden type, maar ook zij is dankbaar. Ze dankt God voor haar kinderen. Zij zegt dat Hij alles heeft gedaan.’’
De familie Galon heeft veel kritiek moeten incasseren, vooral van de familie. “Ik kan mij nog herinneren dat een tante zeer ontstemd was, toen mijn moeder haar zei dat ik naar de havo zou gaan. Zij vaarde tegen mijn moeder uit, waar ik bij was en vroeg haar of ze wilde dat ik een bakra wordt. Ik had een typediploma en mulo, wat wilde mijn moeder nog meer? Ik schrok wel even, maar zei niets. Mijn moeder zei ook niets.” Vanwege haar grote doorzettings- en incasseringsvermogen is Fidelia’s moeder, Thelma Samadjo Palata, haar grote inspiratiebron. Ook het verzet en de latere ondersteuning van haar vader, Kabiten Ronald Bisato Galon, hebben de ambassadrice geïnspireerd.
De ambassadrice leeft een zeer druk bestaan. Zij is degene die Suriname moet vertegenwoordigen en de diplomatieke banden van het land met bevriende naties moet verstevigen. Haar grote droom is om Suriname wereldwijd op de kaart te zetten. “Suriname is een heel uniek land en wij kunnen de wereld dat niet onthouden.” Als ze eens een dagje niets te doen heeft, is ze alsnog bezig met lezen en leren. “Ik luister naar het nieuws, lees e-news of ik kijk naar een true movie op Lifetime Movie Network. Soms ga ik winkelen met mijn man, omdat hij dat leuk vindt. Ik lees ook graag een goed en leerrijk boek. Eigenlijk lees ik alles.”
Ook Fidelia heeft geen goede ervaringen met relaxers en draag haar haar nu het liefst natuurlijk. “Relaxers doen je haar geweld aan. Ik heb mijn haar ooit gerelaxed, omdat ik het toen leuk vond, niet omdat ik me ooit heb geschaamd voor mijn kroeshaar. Ik vind dat je dankbaar moet zijn voor wie je bent en voor alles wat je hebt meegekregen van God. Houdt van je haar en koester het, want het is uniek.”
De ambassadrice hoopt dat meer marronvrouwen zich zullen losmaken van de nog steeds heersende overtuiging dat het onderwijs voor meisjes nutteloos is. “In mijn tienerjaren kreeg ik een sterk verlangen om een beroep te kiezen waarbij ik mensen bewust kon maken van hun sterkte en kon bijdragen aan een beter bestaan, een betere levensconditie,” vertelt Fidelia. “Ja ik hoop dat meer marronvrouwen mijn voorbeeld zullen volgen, het is niet makkelijk, maar met een positieve opstelling baant God je een weg.”
