Op verzoek van mijn oude bekende vriendin Deborah, woonachtig op Aruba deze column over de levenstandaard in NY.
De levensstandaard in NY
Op de lijst van de duurste wereld steden staat New York op de 5de plaats. Het is dus niet de duurste stad van de wereld, maar the Big Apple staat zonder meer nummer 1 in Amerika als het om een hoge levensstandaard gaat. Een vakantie hier is best te betalen, zeker als je uit Europa komt krijg je waar voor jouw euros, maar zoals mijn moeder zei Kon libi nanga kon tan a no sem*. Het leven is zeker vandaad de dag, met stijgende olie prijzen en daarmee de inflatie, niet goedkoop.
Wonen
Behalve dat je in New York leuk kan wonen, zal je ook geen probleem hebben om een appartement te vinden. Uiteraard hangt het er vanaf waar van New York je een plek zoekt, maar over het algemeen zijn de appartementen ruimer dan in Amsterdam en de prijs verschilt van plek tot plek.
Waar een redelijk een slaapkamer appartement bij ongeveer $1200 begint in Brooklyn, is dit de prijs voor een studio in Manhattan. Dat is dus een appartement zonder slaapkamer en meestal half zo groot als eentje in Brooklyn.
Een groot voordeel is dat je niet maanden hoeft te zoeken naar een woning. Appartementen gaan hier maandelijks van hand tot hand. Je hoeft je echt geen zorgen te maken als het gaat om het vinden van een appartement.
Om je een idee te geven. Toen ik pas in Amerika was had ik nog Amsterdam in mijn mind waar het bijna onmogleijk was om binnen een maand een woning te hebben. Met mijn man, toen nog mijn vriend, woonde ik samen in Boston en ik heb een paar weekenden uitgetrokken om naar woningen te komen kijken in New York. Binnen drie weken hadden we een behoorlijk ruime Brownstone met een slaapkamer, voorkamer, keuken en badkamer. Brownstones zijn van die oude woningen gemaakt van grote oude bruine bakstenen. Voor ons geluk was het ook nog op de begande grond met een tuin.
Een kroeshaardag in onze 1ste woning in Brooklyn
Boodschappen
Wat me in het begin heel erg verbaasde was dat er in de lokale supermarkt gewoon Bakeljauw, dezelfde gedroogde “Batjauw” als in Suriname, verkrijgbaar was. Het aanbod van de supermarkten is namelijk toegespitst op de lokale bewoner. Waar ik dacht dat we in een zwarte buurt woonden kon ik uit het assortiment opmaken dat er ook veel Latijns-Amerikanen in de omgeving woonden. Op elke hoek was er wel een restaurant waar je Bacalao met cassave kon krijgen evenals gele rijst met gestoofde kip. Uiteraard staan deze eethuisjes naast de gewone bekende Amerikaanse McDonalds.
Mijn vriendin die toen in Manhattan woonde klaagde over het gebrek aan supermarkten. Ze betaalde drie keer zoveel voor fruit dat drie keer minder van kwaliteit was. In Manhattan hoef je namlijk nauwelijks de deur uit om boodschappen te doen. De convenience stores staan letterlijk aan de voet van bijna elk flatgebouw. Het blijft Amerika, alles draait om gemak, maar je betaalt er ook voor. Deze mooie niet ruim gesorteerde convenience stores zijn meestal veel duurder. Laatst waren er prijsvergelijkingen op de radio en waar je voor een pak Budweiser bier in de supermarkt $3 a $4 betaalt, was de prijs in zo een luxe zaak $13. Kun je nagaan.
China Town
Hoewel ik zeker niet ontevreden ben met het assortiment van mijn supermarkt, koop ik groente, fruit en thee het liefst in China Town. Het aanbod is geweldig. Waar je in de gemiddelde Amerikaanse supermarkt kan kiezen tussen Broccoli, Courget en nog een paar ander groentes zie je in China Town bladgroentes waarvan je de naam niet eens weet. Ik heb ze bijna allemaal geprobeerd en ze zijn allemaal lekker als je ze even opbakt met wat olie, knoflook en zout. Vaak hebben ze ook de groentes die we uit Suriname kennen zoals Sopropo, Kouseband en bok choi. Maar waar ik helemaal van flip zijn de fruitsoorten. Laatst hadden ze Gujaves. Gujaves! Die zelfde soort die ook in onze tuin groeide toen ik nog in Wageiningen Suriname woonde. Normalitair kosten deze $3.50 per pond en betaal je $5 per Gujave of zo. Nu in de zomer waren ze $1. Ik heb er meteen 5 gekocht en ze waren vrijwel meteen op. Heerlijk! Verder eet ik me lam aan Lychees, druiven, wat het seizoen maar te bieden heeft. Tegen het eind van de zomer hebben ze van die levens grote Granaatappels. Ze zijn altijd 3 voor $5 en nu al verheug ik me op die vruchten. Als een Surinaamse opgegroeid tussen Manja, Gujave, Kersen, Appel en Pommerakbomen blijf ik een ware fruiteetster.
Vervoer
Een auto in Manhattan is uit den boze. Ik ken niemand in Manhattan met een auto. Toch moeten er autoeigenaren wonen want in Inwood, dat is aan het eind van Manhattan, staan er ‘s avonds veel autos geparkeerd.
Behalve dat het duur is om een auto te hebben, is het super onhandig. Overdag zijn rijden en parkeren in Manhatten een straf. Je kan liever lopen. Niet voor niemandal gaat zelfs de Burgemeester Michael Bloomberg, die multi miljonair is, met de metro. Met de auto is het gewoon niet te doen.
Buiten Manhatten, in queens, de Bronx en Brooklyn is een auto wel handig, hoewel parkeren steeds lastiger wordt. Een auto kopen is opzich niet al te duur. De prijzen liggen veel lager dan in Nederland, maar de verzekering is abominabel hoog. Zeker voor buitenlanders waarvan de verzekeringsmaatschappijen ervan uitgaan dat we niet genoeg rijervaring hebben. Als niet Amerikaan kost een autoverzekering je ongeveer $300 to $400 per maand.
De metro is redelijk betaalbaar, maar wordt ook duurder. In een paar jaar is de prijs van een kaartje verhoogd van 1.50 naar 2.00. Dat lijkt niet veel maar die 2 dollar kan behoorlijk aantikken. Een eendagspas die 3 jaar geleden $4 was kost nu $7.50. Zo een eendagspas is handig als je op een dag minstens 4 keer gebruik gaat maken van de trein. Ook in de bus kan je gebruik maken van deze “One day Fun Pass”. Je moet wel snel zijn want het ziet er naar uit dat de prijs dit jaar nog weer omhoog gaat.
Men spreekt hier eerder van train of subway dan van metro. De verhouding ligt ook anders dan in bijvoorbeeld Nederland. Waar de trein van Amsterdam naar Utrecht ongeveer een half uur duurt, ga je met een metro van Manhattan naar Brooklyn of van Brooklyn naar Queens. Je zou dit kunnen vergelijken met een trip van Amsterdam centrum naar Amsterdam Zuid of zo. Het idee is hetzelfde maar de afstanden hier zijn veel groter.
Sporten
Voor een basis bedrag van ongeveer $40 per maand kun je lid worden van NYSC (New York Sports Club) of Bally’s Fitness, de grootse sport club ketens met faciliteiten in diverse staten als Washington, New Jersey en Boston. De apparatuur die meestal top of de line is, staat altijd strategisch voor een groot glazen raam opgesteld. Behalve dat dit een effectief display is voor menig voorbijganger, is het ook handig voor de sporter. Terwijl je bezig bent te zweten op een loopband of een fiets kan je genieten van het uitzicht dat de stad te bieden heeft. Heb je daar geen zin in dan kun je kiezen tussen verschillende tv kanalen die ingebouwd zijn op de apparaten. Vervelen zul je je dus niet. Zelfs sporten wordt je gemakkelijk gemaakt.
Foto’s van onze club. Om mijn blessure te genezen wilde ik 3 keer per week zwemmen. Daarom heb ik een gym met een zwembad gekozen. Voor mijn geluk hebben ze ook nog sauna en turksbad. Over mijn gym heb ik echt niet te klagen behalve dat het chloorwater mijn haar geen goed heeft gedaan.
Elke club heeft een eigen programma met Yoga, Aerobic, Spinning en andere lessen op gezette tijden. Het basis bedrag verschft toegang tot de appartuur in de niet-druk bezochte piekuren. Wil je deze lessen volgen dan kun je maandelijks wat meer betalen of per les betalen.
De ene club is luxer dan de ander maar bij de meesten zijn schone handdoeken, shampoo, conditioner en douche gel inbegrepen. Dat scheelt in sjouwen. Je sporttas is veel minder zwaar. Sommige clubs bieden zelfs de mogelijkheid om jouw sportkleren te wassen. Je laat jouw sportkleren dus gewoon achter en de volgende dag kun je ze gewassen en gestreken ophalen. Uiteraard betaal je hier ook extra voor.
Uiteten
In New York kan je heerlijk eten of je nu weinig of veel geld te spenderen hebt. Behalve de bekende $1 sates in China Town kun je makkelijk een taco voor onder de $5 krijgen. Voor degenen die wat meer te spenderen hebben zijn er de $500 per couvert restaurants. Voor een ‘gewone” burger zou ik deze groep verwijzen naar DB Bistro. Daar betaal je $50 voor de bekendste en duurste hambuger in de US maar krijg je ook wel truffels in je burger. Of het lekker is weet ik niet. Behalve dat ik niet zo een hamburger freak ben, ben ik ben namelijk ook bij lange na nog geen miljonair.
Mijn favoriet gerecht veranderd om de zoveel maanden en zo ook mijn favoriete eetplaats, maar volgens mij kan je nimmer mis gaan bij een Thai, Chinees of Japanner.
Uitgaan
Elke dag van de week op elk uur is er wel wat te doen in New York en er is voor elk wat wils. Voor $10 kun je een filmpje naar keus pakken. Naast de grotere bioscopen zijn er zeker 20 kleinere waar independent (zelf geproduceerde ) films te zien zijn van over de hele wereld. Die kunnen wel eens interssanter zijn dan de voorspelbare blockbusters. De meest recente “indie” movie die ik gezien heb was “Take out” over het leven van een illegale Chineze immigrant in Manhattan. Redelijk goed verhaal, best goede acteurs, maar de opnames zelf konden ietwat beter van kwaliteit. Het leuke is dat je daarna vragen kan stellen aan de makers van de film. Zie de trailer hier: http://takeoutthemovie.com/trailer.html
Behalve films is er een scala aan live muziek, musicals, dans, theater en opera. Er is werkelijk te weinig tijd om alles te doen. De laaste opera die ik heb gezien was Margaret Garner vorig jaar september. Een verhaal gebaseerd op werkelijkheid geinspireerd uit het boek Beloved van Tony Morrison. Gospels werden op prachtige wijze ter gehore gebracht in opera vorm, maar eigenlijk draaide het om behoorlijk zware geschiedenis. Margaret was een slavin die in 1850 was aangeklaagd door haar eigenaar omdat ze de kinderen die hij bij haar verwekt had, had vermoord. Het werd een historisch gecompliceerde rechtzaak. Moest ze nu berecht worden voor moord of vernietiging van eigendom?
Het donkere decor, de gevoelige expressie en het gezang sleepte het publiek van de ene emotie in de andere in een muisstille en propvolle zaal. We hadden niet de beste plaatsen, maar mijn vriendin en ik hebben waanzinnig genoten voor een redelijke ticketprijs van $40 per persoon.