Ernestine Comvalius, de vrouw achter het Black Magic Women Festival dat vanaf 11 november begint in Amsterdam Zuid Oost.
Wie is Mevrouw Ernestine Comvalius, wat doet ze en wat motiveert haar?
Ik ben een moeder van twee dochters en woon vanaf mijn 9e in Nederland. Mijn pubertijd heb ik doorgebracht in Amerika in de jaren ’70, de periode waarin de slogan ‘I am black and I am beautiful’ gangbaar was. De tijd ook waarin Angela Davis werd gearresteerd en iedereen die met grote Afro’s rondliep. Die periode heeft mij gevormd, want alhoewel ik een zeer goed leven leidde in een suburb van New York bij mijn tante die daar als gynaecoloog werkzaam was, was ik zeer begaan met het lot van de zwarte Amerikanen, de Latino’s en anderen die een ondergeschikte positie innamen.
In 1972 ben ik teruggekomen en ben gaan studeren aan de universiteit in Utrecht alwaar ik heel actief werd in de Surinaamse studentenbeweging.
Hoe bent u erop gekomen een festival voor zwarte vrouwen te organiseren? Vanwaar de naam?
Sinds 1998 werk ik als directeur bij Krater Theater in Amsterdam Zuidoost. Een paar jaar daarvoor heeft een van de medewerkers zich al laten inspireren door het lied van Santana: Like a black magic woman….. In die tijd probeerde Krater meer aan te sluiten bij wat er leefde bij de bewoners in Zuidoost om meer bezoekers te verleiden om naar de theatervoorstellingen te komen.
Wat is het doel van het Black Magic Woman festival, wat heeft u in de afgelopen negen jaar geleerd en vindt u dat de organisatie dichter bij het doel is of haar doel al heeft bereikt?
Het BMW-festival is ontstaan in een periode waarin wij zwarte vrouwelijke actrices, zangeressen, kunstenaressen, nauwelijks op de Nederlandse podia zagen. Die tijd is veranderd en daar hebben wij ook een bijdrage aan geleverd. Het BMW-festival programmeert professionele arrivees naast talentvolle nieuwkomers. We laten zien hoe nieuwe groepen het culturele leven in Nederland beinvloeden en verrijken. Daarnaast blijkt het festival zo’n geweldige uitstraling te hebben omdat het een manifestatie is van kwaliteit, vrouwelijke kracht en optimisme. De magie zit in het inspirerende effect dat het op de bezoekers heeft en op ons.
Ja, ik vind dat we steeds meer het gewenste doel bereiken. Niemand kan het festival afschuiven als een klein onderonsje in de Bijlmer dat zich afzet tegen de Nederlandse samenleving enzovoorts. Dit soort opmerkingen hebben we te horen gekregen. Integendeel, er is veel landelijke aandacht in de media, we worden benaderd door gerenommeerde groepen, actrices, zangeressen die willen optreden. Daarnaast dragen de thema’s en debatten ook bij aan het doorbreken van de negatieve beeldvorming over ons. Het festival organiseert naast muziek, theater, dans, film, multimedia, beeldende kunst, literatuur en andere disciplines, ook poezie workshops en beeldende kunst. Een kunstenares heeft jaarlijks het decor met bewoners van Zuidoost gemaakt. Beeldtradities uit Afrika, de binnenlanden van Suriname en elders vormden altijd de inspiratiebron. Op die manier betrekken we de omgeving bij het festival. Alhoewel we dit jaar uitbreiden naar de Stadsschouwburg van Utrecht en naar verschillende stadsdelen in Amsterdam, willen we dat het festival nooit haar Zuidoost karakter verliest.
Kunt u dieper ingaan op het thema van dit jaar? Waarom is gekozen voor “Onthullingen”?
De afgelopen drie jaar werken we met thema’s die alle programmaonderdelen met elkaar verbinden. Liefde en erotiek, Heldinnen en dan nu Onthullingen. Zo’n thema kiezen we in het overleg met alle partners en daar gaan heerlijke discussies en creatieve denkprocessen aan vooraf. We organiseren dit festival namelijk met heel veel liefde. Op onthullingen kun je van alles associeren: openbaringen, ontboezemingen, ont-dekkingen, ontsluieringen, zichtbaar maken, belichten van het onderbelichte, op zoek gaan naar het onbekende. Het geeft ons voldoende vrijheid in de programmering en heeft ook iets spannends in zich. We gaan dan op zoek naar b.v. onderbelichte vrouwen uit de geschiedenis, pioniers op een bepaald gebied of vrouwen die een bijzonder talent voor het eerst onthullen. Alle 8 festivallokaties zullen bezoekers de kans geven om iets op een speelse manier te onthullen. We zullen mysterieguests hebben die ter plekke onthuld worden. Hopelijk is jullie nieuwsgierigheid nu geprikkeld.
Past kroeshaar volgens u in dit thema? Zo nee, waarom niet? Zo ja waarom?
Ik vind dat kroeshaar in dit thema past. Worstelen we niet al jaar en dag met ons haar? Worden er niet telkens weer manieren en middeltjes ontdekt waarmee je het haar handelbaar, mooi en modern kunt maken? Hoeveel voorbeelden zien wij? Hoeveel magazines zijn er die ons op ideeen brengen? Het omgaan met kroeshaar vind ik bijna een kunstvorm. Wij hebben ons bij het maken van het decor voor het BMW-festival eens laten inspireren door de patronen van gevlochten kroeshaar.
De laatste tijd besef ik steeds meer dat de slavernij niet zo ver achter ons ligt. Mijn opa’s moeder is nog in slavernij geboren, hij behorot tot de eerste generatie die in vrijheid geboren is; relatieve vrijheid want het was de koloniale tijd. De negatieve denkbeelden over zwarte mensen en daarmee ook over kroeshaar zijn er met de paplepel ingegoten. Ik heb die opvattingen in mijn omgeving als kind nog meegekregen, dus dat betekent dat de waardering voor kroeshaar een nog groter belang heeft dan slechts het introduceren van een nieuwe mode. Het draagt indirect bij aan het vergroten van de zelfwaardering.
Heeft u zelf het haar wel eens gerelaxt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer en waarom bent u gestopt?
Ja, ik heb weleens gerelaxt, maar nooit langdurig. Ik deed het voor de variatie, maar al dat krulspelden gedoe is eigenlijk niets voor mij en mijn hoofd heeft te lijden gehad onder de chemische middelen. Curly heb ik best wel een paar jaar gehad, want eigenlijk wilde ik zo naturel mogelijk zijn, maar ook modern. Afro was uit en het in laten vlechten kostte me zoveel tijd, daar had ik geen geduld voor.
Hoe bevallen de kinky twists en waarom heeft u voor dit kapsel gekozen?
Na een periode waarin ik mijn eigen haar nat maakte en zo liet opdrogen waardoor een spiraalvorm overbleef die ik in een bepaalde vorm mepte, ben ik overgestapt op kinky twists. Mijn haar werd namelijk droog van het dagelijks natmaken. Ik heb veel en dik haar en ben niet de handigste, moet ik bekennen.
De twists zijn binnen 3 uur erin gedraaid, dat is redelijk vind ik. Ik heb een mousse waarmee ik het dagelijks insmeer en ik doe een keer per week olie op de hoofdhuid. De twists bevallen mij wel, want ik hoef niets te doen en mijn haar ziet er altijd verzorgd uit. Toch zou ik het liefst een makkelijk kapsel willen hebben met mijn eigen haar, zonder valse extensions.
Wat vindt u van kroeshaar?
Ik vind kroeshaar bewerkelijk en zou graag, zoals in Suriname, handige familieleden in de buurt willen hebben die mijn haar voor mij verzorgen. Het zoeken naar goede kappers vind ik best wel lastig. Kennis van de juiste producten en de beste manier om met mijn eigen haar om te gaan heb ik onvoldoende. Ik zou zo graag tijdschriften om mij heen wilen zien die informatief zijn en mensen op ideeen brengen. Kortom, ik heb nog veel te leren over mijn eigen haar.
Wat verwacht u van het Black Magic Woman festival dit jaar?
Ik verwacht dat de trouwe bezoekers er weer zullen zijn om geestelijk bij te tanken en ik hoop dat vele mensen uit andere steden naar het festival zullen komen.
Ik weet dat het programma aantrekkelijk zal zijn met veel aandacht voor inhoud. Op de website zullen we stap voor stap meer onthullen over het programma. www.blackmagicwomanfestival.nl.
Heeft u tenslotte nog een boodschap aan de bezoekers van kroeshaar.com of zwarte vrouwen in het algemeen?
Ik heb een heel positieve kijk op zwarte vrouwen. In mijn werk zie ik de toptalenten, de ambitieuze jonge vrouwen, die tegelijkertijd maatschappelijk betrokken zijn en klaar staan om andere vrouwen een stap verder te helpen. Ik vind het geweldig dat er een kroeshaar.com is en zal het nu regelmatig bezoeken.
